Predlog izmena Zakona o udžbenicima stigao u parlament: Koje će biti najvažnije novine?

"Udžbenici od nacionalnog značaja prenose vrednosti, tradiciju, jezik i kulturu, zbog čega predstavljaju osnovno sredstvo izgradnje i očuvanja identiteta i nacionalne kohezije, stabilnosti i otpornosti Republike Srbije na spoljne uticaje i jedan od stubova nacionalne bezbednosti", navodi se u članu 4a predloga zakona.
 
U tekstu se navodi da se udžbenici za predmete Srpski jezik, Srpski jezik i književnost, Svet oko nas, Priroda i društvo, Istorija, Geografija, Muzička kultura i Likovna kultura za učenike osnovnog i obrazovanja koji nastavu pohađaju na srpskom jeziku, smatraju od udžbenicima od nacionalnoh značaja.

U predlogu izmena zakona se dodaje da se udžbenici za izvođenje nastave na jeziku i pismu nacionalne manjine i dodaci uz te udžbenike za predmete maternji jezik, maternji jezik i književnost, Srpski kao nematernji jezik, Svet oko nas, Priroda i društvo, Istorija, Geografija, Muzička kultura i Likovna kultura za učenike osnovnog i obrazovanja koji nastavu pohađaju na jeziku i pisnu nacionalne manjine, smatraju udžbenicima od posebnog značaja.
 
Način i rokove dodele udžbenika i nacionalne čitanje, kao i pravila korišćenja i vraćanje udžbenika, čija je nabavka i dodela finansirana sredstvima budžeta Srbije propisuje ministar, predviđeno je predlogom izmena.
 
Predviđa se i da "Nacionalnu čitanku i udžbenike od nacionalnog značaja izdaje javni izdavač u štampanom, a može ih izdavati i u digitalnom obliku", a dodaje se i nova odredba da "štampu izdanja javnog izdavača obavlja pravno lice registrovano za delatnost izdavanja i štampanja naučne i stručne i udžbeničke literature čiji je osnivač Republika Srbija".

Vlada je predlogom izmena zakona predvidela i proceduru kako javni izdavač bira autora, odnosno obrazuje autorski tim za pripremu udžbenika od nacionalnog značaja i to pojedinačno za svaki predmet i razred.
 
"Vlada, na zajednički predlog ministra nadležnog za poslove obrazovanja i ministra nadležnog za poslove trgovine, svake godine određuje najvišu maloprodajnu cenu udžbenika, najkasnije do 1. marta tekuće godine za narednu školsku godinu", predloženo je u tekstu.
 
Cene udžbenika od nacionalnog značaja, prema predloženim izmenama zakona, formira javni izdavač, uz saglasnost Vlade, do 1. marta tekuće godine za narednu školsku godinu.
 
Izmenama zakona o udžbenicima određuje se i najveća preporučena masa udžbenika, koja se u osnovnoj školi računa prema sledećoj formuli: nedeljni fond predmeta/ukupan nedeljni fond obaveznih predmeta *m.
 
U tekstu se objašnjava da je "m" - preporučena masa udžbenika koja za učenike od prvog do četvrtog razreda osnovne škole iznosi tri kilograma, za peti i šesti razred četiri kilograma, za sedmi i osmi razred pet kilograma.
 
Najveća preporučena masa se ne odnosi na udžbenike prilagođene za učenike sa smetnjama u razvoju i invaliditetom.
 
U prelaznim i završnim odredbama zakona se precizira sa bi korišćenje udžbenika od nacionalnog značaja u osnovnoj školi za učenike prvog i petog razreda trebalo da počne od školske 2026/2027. godine, za učenike drugog i šestog razreda od školske 2027/2028. godine, za učenike trećeg i sedmog razreda od 2028/2029. godine i za učenike četvrtog i osmog razreda od školske 2029/2030. godine.
 
Propisi za sprovođenje ovog zakona biće doneti u roku od 90 dana od njegovog stupanja na snagu, navodi se u Predlogu izmena zakona.